Disleksi, çocuğu birçok açıdan etkileyen ve onun gelişimini bir zincirleme halinde olumsuz olarak etkileyebilecek bir bozukluktur. Bu sebeple disleksiye sahip olan çocukların birçok açıdan desteklenmeleri gerekir. Bu destekler onların akademik becerilerinin gelişmesine odaklanabileceği gibi, disleksinin getirmiş olduğu sosyal sorunların aşılmasına yönelik destekler de olabilir.
Öncelikle şu bilinmelidir ki, disleksiden muzdarip olan çocukların okuma becerileri akranlarına göre zor gelişecektir. Ancak bu asla onun öğrenmeyeceği anlamına gelmez. Disleksiye sahip olan çocuklar gereken destekler sağlandığında akranlarına yakın düzeyde akademik beceriler edinebilir, ve bozukluğun getirdiği diğer sorunları aşabilirler. Bu sebeple bu çocukların çok yönlü olarak desteklenmesi, onların aktif ve mutlu bir hayat sürüp, yaşam doyumlarının artırılması için oldukça önemlidir.
Öğretmenler ne yapmalı?
Disleksiye sahip olan çocukların yaşıyor oldukları sorunlar özellikle ilköğretimin ilk yıllarında okuma-yazma becerilerinde yaşanan sorunların sebep olduğu başarısızlık hissidir. Bu başarısızlık hissi, çocuğun kendinden şüphe duymasına, olumsuz bir benlik algısı geliştirmesine, tükenmiş hissetmesine sebep olur.
Okul ortamlarında çocuğun akademik becerilerini geliştirebilecek her destek aynı zamanda onun sosyal açıdan yaşayacağı sorunları önleyici bir nitelik de taşır. Aynı zamanda bu düzenlemeleri talep etmek tanı almış disleksiye sahip bireyin yasal hakkıdır. Okul ortamlarında öğretmenlerin disleksiye sahip çocuklar için sağlayabilecekleri destekler şunlardır;
- Sınavlarda ekstra zaman sağlamak.
- Çalışabilecekleri ortamı dikkat dağıtıcı unsurlardan yalıtmak. Sessiz bir ortam sağlamak.
- Eğer dinleyerek öğrenmeyi tercih ediyorsa bir ses kayıt cihazı ile dersleri kaydetmesine izin vermek.
- Talep ederse sınavlarını yazılı yapmak yerine sözlü olarak yapmak.
- Sınıf önünde sesli okuma yaptırmaktan kaçınmak.
- Talep ediyorsa ya da yabancı dil öğrenimi derslerinde sorun yaşıyorsa, yabancı dil derslerinden muaf olmasını sağlamak.
Disleksiye sahip olan çocuğu desteklemek için diğer yollar
Disleksiye sahip olan -ya da öğrenme sorunları çeken- çocukları desteklemenin en iyi yollardan birisi, onun özgüvenini geliştirecek, yapmaktan keyif aldığı ve iyi olduğu aktiviteleri yapmasını sağlamaktır.
Öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların birçoğu, toplumsal olarak olumsuz ibareler ile etiketlendiklerinin farkındadırlar. Bu çocukların neredeyse tamamı aile ortamları, eğitim ortamları, ya da diğer sosyal ortamlarda özgüvenlerini zedeleyebilecek olumsuz bir olay ile karşılaşmışlardır. Bu sebeple kendilerinin zor öğrenecekleri, aptal oldukları gibi doğru olmayan içsel algılara sahip olabilirler. Bu algıların oluşmaması (ya da oluşmuşsa bunların düzenlenmesi için) disleksiye sahip olan başarılı ünlülerin yaşamlarından söz etmek, onlardan ilham almasını sağlamak iyi bir yöntem olabilir.
Disleksiye sahip olan çocuklara sağlanabilecek diğer destekler şunlardır:
- Okumaya alternatif olarak sesli kitaplar dinlemesini sağlamak.
- Yazma aktivitesi yerine bir bilgisayar ya da tablet kullanmasını sağlamak.
- Heceleme becerilerinin gelişimi için eğlenceli uygulamalar kullanmasını sağlamak.
- Okumaya yardımcı olmak için okuduğu çizginin üzerine bir cetvel koyarak dikkatinin o satır üzerinde yoğunlaşmasını sağlamak.
Sosyal olarak desteklemek
Disleksi, tükenmişlik hissi, utanma, düşük özgüven gibi sonuçlar doğura bir bozukluktur. Bu sebeple çocuğa sunulan akademik desteklerin yanı sıra sosyal olarak da desteklenmesi gerekir. Disleksiye sahip olan çocuğun sosyal olarak desteklenmesi için şunlar yapılabilir;
- Disleksinin getirmiş oldukları özel zorlukları tartışın.
- Hatalar yapıyor olsa bile çabasını ve isteğini takdir edin. Zorlanıyor olmasına karşın bunu yapmasının sizi onurlandırdığını söyleyin.
- Güçlü yanlarını keşfetmesini sağlayın. Spor ya da sanat ile ilgileniyorsa, bunlara devam etmesini sağlayın. Yapmış olduklarını başka insanlarla paylaşması ve onaylanmasını sağlamak disleksiye sahip olan çocuğun olumlu bir benlik algısına sahip olması için en önemli şeylerden biridir.
- Kendisi hakkında olumsuz düşüncelere sahip olduğunda onu destekleyin. Daha önce bahsettiğimiz üzere, bu çocuklar “aptal olduklarını” düşünebilirler. Bu tip durumlarda onunla konuşun, güçlü yanlarından bahsedin. Yaşıyor olduğu şeyin onun zekası ile ilgili olmadığından, çabalarının onu geliştirmekte olduğundan bahsedin.
